|
|
|
Przewodnik po Litwie » Co słychać?
|
BOREJKOWSZCZYZNA
Jest to Borejkowszczyzna, majętność tychże hr. Tyszkiewiczów, attynencjonalna wioszczyzna, gdzie mi upłynęły trzy lata życia, skąd was nudziłem moim „Margierem“, „Spowiedzią Korsaka“, „Chatką w lesie“, „Hrabią na Wątrach“, „Jankiem Cmentarnikiem“, „Staremi wrotami“ i innemi drobnemi utwory.
Władysław Syrokomla
Borejkowszczyzna – dworek i wieś na południowy wschód 14 km od Wilna, przy starej szosie Wilno – Mińsk. Tutaj zachował się XIX-wieczny drewniany budynek, w którym w latach 1853–1861 mieszkał i tworzył poeta Władysław Syrokomla (wł. Ludwik Kondratowicz). Obecnie w dworku znajduje się Muzeum Władysława Syrokomli i Centrum Informacji Turystycznej.
Na początku XVI w. grunta w Borejkowszczyźnie należały do Kazimierza Adamowicza. W XIX stuleciu był to niewielki folwark, należący do hrabiego Benedykta Tyszkiewicza. Los chciał, że w 1853 r., po stracie trojga dzieci, z Załucza przybył tu Władysław Syrokomla z żoną Pauliną z Mitraszewskich Kondratowiczową.
Lata spędzone w Borejkowszczyźnie były najbardziej owocne w twórczości poety. Tutaj powstały Spowiedź pana Korsaka, Pan Marek w piekle, Kojec Kurczęty, Niepiśmienny, a głównie – Margier, poemat bohaterski z dziejów Litwy. Tutaj ukazały się Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna, w których Syrokomla opisuje okolice Wilna, w tym miejscowości Wyżyny Oszmiańskiej. Poeta, wędrując po okolicach, stawał się prekursorem nowoczesnej turystyki krajowej. Tak pisał o tym:
Niwa badań na Litwie szeroka i niewyczerpana jak morze i to nie pod jednym względem. (...) Wszystkich czeka jeszcze u nas plon obfity, któregośmy się zrazu ani domyślali, patrząc na skromne potulne oblicze naszej ziemi.
Okres życia na wsi był dla Władysława Syrokomli nadzwyczaj płodny. Próbuje też siebie poeta w dramacie, powstaje „Chatka w lesie“, wystawiona początkowo w Suderwiu, a później nawet na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie.
Do Borejkowszczyzny przyjeżdżali znane osobistości życia kulturalnego Wilna, gościł kompozytor Stanisław Moniuszko, owocem współpracy kompozytora i poety stały się moniuszkowskie Śpiewniki domowe. Poeta pisał:
Tę skromną strzechę zaszczycili przy mnie swoją bytnością: A. E. Odyniec, Mikołaj Malinowski, hr. Eustachy Tyszkiewicz, nasz zacny cenzor a znany rosyjski poeta Paweł Kukolnik, Stanisław Moniuszko, Antoni Lesznowski, gitarzysta dworu angielskiego St. Szczepanowski, wiolonczelista Samuel Kossowski, nasi znani malarze Jan Moraczyński i Wincenty Dmochowski, Antoni Pietkiewicz (Pług), Teodor Tryplin.
Jan Konrad Obst, dziennikarz i kolekcjoner wileński, odwiedził dworek w Borejkowszczyźnie w pół wieku po śmierci Syrokomli i zobaczył taki widok:
Wjeżdżamy w podwórze, typowe podwórko szlacheckiej litewskiej siedziby: porosłe murawą, upstrzoną kwieciem polnym, wydeptane ścieżki – jedna do zabudowań folwarcznych, druga do sadu. I dworek typowy, drewniany; ganek obszerny, dzikim winem porosły. Domek wybudowany na lekkiej pochyłości, więc prawe skrzydło jego wznosi się na dość wysokim podmurowaniu, gdy lewe dotyka ziemi.
Sam Władysław Syrokomla w wierszu Borejkowszczyzna pisał:
Nie mój to domek, nie moja gleba
Choć chleb mi rodzi przez lato,
Moim jest tylko ten błękit nieba,
Co się unosi nad chatą.
Do dziś w Borejkowszczyźnie zachował się parterowy dwór z drewna. Obok dworu, po prawnej stronie w cieniu altanki ze starodrzewia, znajduje się młyński kamień, który służył poecie za stół. Naprzeciwko ganku, również ocieniony drzewami, stoi granitowy pomnik w kształcie stołu ustawiony w 1897 r., upamiętnieniający poetę. Na pomniku wizerunek liry, napis Władysław Syrokomla, a po bokach:
Tu, w Borejkowszczyźnie, od r. 1853 do 1860 mieszkał W. Syrokomla. // ... Wiosce chluba urasta; młodzianin, dziewczę, niewiasta, // Przed ludźmi cudzej ziemi, // Westchnieniem i gawędą sławić lirnika będą, // Co śpiewał i żył z niemi. // W tem miejscu, przy stole kamiennym, tworzył swe wiekopomne dzieła.
W prawym skrzydle, gdzie znajdował się gabinet poety, w 1975 r., w ramach przygotowań do obchodów 150. rocznicy urodzin poety, urządzono muzeum. Można w nim obejrzeć osobiste rzeczy Syrokomli, meble, książki, z których korzystał.
W 2011 r. dokonano przebudowy gmachu biblioteki, uporządkowano teren. Przy Muzeum powstało pierwsze na Wileńszczyźnie Centrum Informacji Turystycznej. Placówka udziela informacji o zasobach turystycznych rejonu, trasach turystycznych oraz innych możliwościach wypoczynku w rejonie wileńskim.
Powołane centrum jest ośrodkiem współpracy kulturalnej Wileńszczyzny oraz innych regionów Litwy, Polski, Białorusi, miejscem spotkań artystów, ludzi kultury.
* Ul. Sirokomlės 5, wieś Borejkowszczyzna, Rejon Wileński
( +37052436402, +37068524533
À III-V – 11.00-17.00 , VI-VII – 11.00-14.00
€ 2 Lt dorosły/ 1 Lt uczeń, student
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|