PARK GRŪTAS (EKSPOZYCJA RADZIECKICH RZEŹB)

W 1998 r. instytucja publiczna "Hesonos klubas" z miejscowości Grūtas pod Druskiennikami wygrała projekt Ministerstwa Kultury Litwy na utworzenie na łonie natury ekspozycji rzeźb z czasów radzieckich.

Park Grūtas - istniejąca od 2001 plenerowa prywatna ekspozycja pomników polityków radzieckich oraz przedmiotów związanych z historią tego kraju, w szczególności Litewskiej SRR. Twórcą i właścicielem parku jest przedsiębiorca Viliumas Malinauskas. Park położony jest w pobliżu miasta Druskieniki, na terenie Dzukijskiego Parku Narodowego.

W 1999 r. zdemontowane radzieckie pomniki z większych miast Litwy zostały przywiezione do Grūtas. Taka ilość rzeźb ideologicznych, eksponowanych w jednym miejscu, to zjawisko bardzo rzadkie nawet w skali światowej. Pomimo ideologicznych treści jest to istotna spuścizna kilku dzięsięcioleci litewskiej sztuki pomnikarskiej.

Park Grūtas został oficjalnie otwarty 1 kwietnia 2001 roku. W parku pomniki są rozlokowane w ekspozycji o długości 2 km, przy której wieżyczki strażnicze, fragmenty łagrów i inne elementy przypominają Syberię. Park Grūtas zajmuje teren 20 ha; jest tu prezentowanych 86 prac 46 autorów. Co roku park przyciąga około 300 tysięcy odwiedzających.

W parku działa muzeum, którego budynek przypomina stawiane w latach 40-tych i 50-tych XX w. domy kultury. Zbiory centrum informacyjnego muzeum i prezentowane materiały dokumentalne (nagrania, filmy, zdjęcia) pokazują i demaskują zideologizowaną, podległą propagandzie sowiecką kulturę, pseudonaukę oraz cele, mechanizmy, środki i formy radzieckiej ideologii i propagandy; ukazują ludobójstwo przeprowadzane na narodzie litewskim.

Wystawę obrazów radzieckich w tutejszej galerii można by według tematyki podzielić na dwie części: polityczną i ekonomiczną. Stworzone w stylu realizmu socjalistycznego obrazy i grafiki odzwierciedlają zideologizowane społeczeństwo komunistyczne, kult przywódców Związku Radzieckiego - Lenina, Stalina, Breżniewa i innych oraz epizody umacniania się władzy radzieckiej na Litwie.

W Parku Grūtas działają również kawiarnie, które mogą jednocześnie przyjąć ponad 250 gości. W kawiarniach można skosztować potraw z leśnych skarbów Dzukiji - grzybów, a także zamówić coś z nietypowego menu dla tych, którzy tęsknią za kuchnią dawnych czasów: szprotów „po russki", kotleta „Proščaj molodostj”, barszczu „Nostalgija”. Najmłodsi goście parku mogą spędzać czas na placu zabaw - lunaparku z czasów radzieckich. W parku działa również mini ogród zoologiczny.

Wg.  http://info.druskienniki.lt

Wiecej: http://www.grutoparkas.lt/?lang=pl

LISZKAWA (Liškiava)

Liszkawa – wieś na Litwie, położona na lewym brzegu Niemna, 9 km od Druskienik. W okresie międzywojennym w granicach Litwy. 1 grudnia 2000 roku w Liszkawie odbyło się spotkanie prezydentów Polski i Litwy.

Góra Zamkowa nad Niemnem to grodzisko z resztkami zamku. grodzisko działało w okresie od III w. p.n.e. do IX w. n.e. W XI w. miał tu istnieć gród - Nowogródek - siedziba i miejsce koronacji księcia Mendoga. Książę Witold wzniósł tu murowany zamek, do naszych czasów ocalało przyziemie okrągłej baszty. Obok Góra Kościelna na której był kamienny kościół, dziś pozostały jedynie fundamenty budynku.

Niemen był granicą III rozbioru Polski. Kościół i klasztor dominikanów usytuowane na wysokim lewym brzegu rzeki znalazły się w zaborze pruskim.

Kościół i klasztor (podominikański) ufundował w końcu XVII w. Jerzy Kosiłło, który sprowadził tu dominikanów z Sejn. W 1796 r. Prusacy zamknęli klasztor i zamienili go na więzienie dla księży. Kiedy więzienie przeniesiono na Św. Krzyż w klasztorze umieszczono bibliotekę, a po II wojnie - szkołę średnią. Kościół w 1812 r. zamieniono na parafialny. Obecnie w klasztorze urządza się muzeum oo. dominikanów.

Kościół pw. św. Trójcy zbudowano w latach 1704-1741. (wzorowany na kościele sakramentek z warszawskiego Nowego Miasta). Bardzo cenny wystrój wnętrza kościoła. Z kościołem łączy się budynek klasztoru zbudowany na początku XVIII w. Kościół został wzniesiony na planie krzyża greckiego. Posiada rokokowe wnętrze. W jednym z bocznych ołtarzy znajduje się łaskami słynący obraz Matki Boskiej. Przed kościołem stoi kolumna z początku XIX wieku, na której umieszczono drewnianą, ludową rzeźbę św. Agaty z XVIII wieku. Można zwiedzać podziemia kościoła, w których grzebano dominikanów.

Dwukondygnacyjny spichlerz z początku XVIII w. jest usytuowany naprzeciwko klasztoru.

Ze wzgórz za kościołem rozpościera się piękny widok na Niemen.

STARE TROKI (Senieji Trakai)

Stare Troki są położone 5 km na południowy wschód od miasta Troki. Legenda głosi, że Stare Troki w pierwszej połowie XIV w. zbudował Wielki Książę Litewski Giedymin, który przeniósł tu stolicę Litwy z grodu Kiernów przed 1321.r. Po raz pierwszy w źródłach pisanych miejscowość ta jest wspomniana w 1337 r. w kronice krzyżackiej Wiganda z Marburga. Według niego już w drugiej połowie XIV stulecia w Starych Trokach stał murowany zamek, w którym w latach 1345-1382 mieszkał syn Giedymina, książę trocki i żmudzki Kiejstut. W Starych Trokach odbyło się drugie wesele Kiejstuta z Birutą, tu także około 1350 r. tutaj urodził się historyczny bohater narodu litewskiiego – Wielki Książę Litewski Witold. Zamek w Starych Trokach był świadkiem walk z Krzyżakami, najgroźniejszymi w owych czasach wrogami Litwinów. W końcu XIV w. zamek został zburzony i nigdy nie odbudowany. Zastąpił ją położony w większej odległości od granicy nowy zamek wybudowany na półwyspie jeziora Galvė nazywany Nowe Troki. Tam też pod koniec XIV wieku książę Kiejstut rozpoczął budowę drugiego zamku, położonego na wyspie jeziora Galvė.

Ruiny zaś starego zamku w Starych Trokach książę Witold przekazał w 1405 r. benedyktynom, których sprowadził z Tyńca pod Krakowem. Klasztor spłonął w 1717 r. Niedługo jednak wybudowano nowy drewniany kościół, a w latach 1770-1820 murowany klasztor.

Kościół pw. Zwiastowania NMP i św. Benedykta przebudowano w końcu XIX w. Projekt przebudowy w stylu neogotyckim wykonał Apolinary Mikulski. Kolejna przebudowa po zniszczeniach z czasów I wojny światowej miała miejsce w roku 1922. Zachowany do dziś klasztor i kościół z XIX wieku kryje być może pozostałości pierwszej warowni Giedyminowiczów. W 1823 r. w klasztorze pracował jako nauczyciel Józef Jeżewski, którego 11 lipca odwiedzili tam podczas wycieczki Adam Mickiewicz, Aleksander Mickiewicz, Jan Czeczot i Eustachy Januszkiewicz. Wieś, traktowana jako zabytek architektury, zabudowana jest podobnymi do siebie drewnianymi domami z dwuokiennymi szczytami skierowanymi ku głównej ulicy.