Wystawa Dni Dziedzictwa Europy w Kościele Wniebowstąpienia Pańskiego (misjonarzy) w Wilnie

Już po raz dwudziesty drugi w Wilnie uczczono Dzień Dziedzictwa Europy. W tym roku pod hasłem „Odziedziczmy swą przyszłość” we wspomnianej świątyni można oglądać instalacje pięciu artystów-plastyków, to Ksenija Jaroševaitė, Vladas Urbanavičius, Andrius Kviliūnas, Sigita Maslauskaitė i Saulius Mažylis. Na co dzień kościół jest zamknięty, więc to nie tylko okazja, żeby zobaczyć prace plastyków, ale też można podziwiać architekturę wnętrza świątyni.

Kościół wzniesiono w latach 1695-1730 na wzgórzu zwanym Górą Zbawiciela, a należącym do dóbr książąt Sanguszków. Ufundował go Teofil Plater. Na klasztor Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo zaadaptowano pałac Sanguszków (1640-50) i dobudowano następne obiekty. W latach 1750-56 kościół przebudowano pod kierunkiem Jana Krzysztofa Glaubitza. 

W roku 1812 kościół i klasztor spustoszyły wojska napoleońskie; po roku 1831 w klasztorze więziono uczestników Powstania Listopadowego, w 1844 kościół i klasztor zamknięto. Klasztor wielokrotnie był przeznaczany na różne cele: szpital wojskowy, psychiatryczny, prawosławne seminarium duchowne, szkołę dla dziewcząt, koszary. Kościół powrócił do swoich funkcji w 1862 roku; zamknięto go ponownie w czasie LSSR, odzyskany w 1993 roku. W klasztorze w czasach radzieckich mieścił się szpital. 

Budowa kościoła przypadła na szczególny okres w historii Europy. XVII wiek był wiekiem wielu strasznych wojen, które ogromnie wyniszczyły i zmęczyły narody. Energia i rozmach – których wyrazicielem był barok – zanikły. Jako reakcja na okrutne zdarzenia tego wieku - powstał nowy prąd w sztuce – rokoko. Jego wyrazem była lekkość, elegancja, fantazja. Dzięki wspaniałym twórcom działającym w Wilnie, stworzono tu jedyne w swoim rodzaju, wspaniałe dzieła architektury. 

„…Rokoko opanowuje twórczość architektów wileńskich i przejawia się w całkowicie doskonałej formie w kościele misjonarzy. ….Czarująca lekkość w proporcjach fasady, doprowadzona do wirtuozostwa w jakby uskrzydlonych wieżyczkach, prześciga nawet strzelistość gotyku. …..Największy wysiłek twórczy zogniskował się w uroczej, pełnej subtelnego wdzięku filigranowej kruchcie…” Te piękne słowa Juliusza Kłosa oddają piękno kościoła, który w swej formie zewnętrznej jest wyrazem doskonale czystego stylu rokoko. Jest „uroczy w swej kompozycji pełnej lekkości i wdzięku”. 

Wysmukła fasada przedzielona jest w poziomie dwoma liniami wielostopniowego gzymsu; jej koroną jest rozczłonkowany, falisty szczyt z wolutami. Po jego obu stronach zjawiskowe, smukłe, trzykondygnacyjne wieżyczki delikatnie zdobione i nakryte pięknymi hełmami. W fasadzie, kruchcie i wieżyczkach - o eleganckiej linii, owalne, wysmukłe okna i wnęki. Szczyt z tyłu kościoła jest powtórzeniem szczytu frontowego. 

Po lewej stronie od „filigranowej kruchty” znajduje się parterowy budynek plebanii. O prostych ścianach, przykryty łamanym, wysokim dachem. Jego portal ozdobiony jest rokokowym szczytem, nawiązującym do zdobienia kościoła. Prostota budynku przez kontrast podnosi piękno fasady świątyni. Wnętrze jest trzynawowe, o skromnym wystroju.

Na podstawie: http://www.radzima.org/pl/vilynya/5717.html