Litewska kraina » Auksztota
Zamek w Birżach (Biržai)

Birże, rezydencjonalne miasteczko XVII-wieczne z okazałym zamkiem jednego z najważniejszych magnackich rodów litewskich. Birże są na kartach „Potopu” – do tej twierdzy wysłał książę Janusz Radziwiłł zbuntowanych pułkowników, stacjonujący tam Szwedzi mieli ich zgładzić.

Drewniany zamek w Birżach zbudowany został za czasów panowania Władysława Jagiełły na początku XV wieku. W 1415 roku gościł w nim właśnie sam król Władysław Jagiełło.
W pierwszej połowie XVI wieku Radziwiłł o przydomku „Rudy" wystawił nową swoją siedzibę lecz prawdziwa rezydencja obronna powstała po 1586 roku za czasów Krzysztofa Mikołaja Radziwiłła zwanego „Piorun". Na początku XVII w. syn Krzysztofa, także Krzysztof, otoczył istniejący zamek fortyfikacjami bastionowymi. Była to budowla na planie prostokąta, dwukondygnacyjna, z piętrowymi arkadami.
W 1625 roku podczas wojen szwedzkich zamek został zdobyty i przez pewien czas przebywał w nim sam król szwedzki Gustaw Adolf. Po wycofaniu się Szwedów, zdewastowany i ograbiony zamek postanowił odbudować i rozbudować jego właściciel Krzysztof Radziwiłł. Od 1636 roku trwają prace remontowe, na które to fundusze przyznane zostały przez Sejm Polski. Późniejsi właściciele zamku to Janusz i Bogusław Radziwiłłowie następnie książęta neuburscy (otrzymali go jako wiano córki Bogusława po jego śmierci). Od połowy XVIII wieku zamek ponownie jest w rękach rodziny Radziwiłłów. Początkowo należy do Hieronima Floriana, po jego śmierci do Michała „Rybeńki" Radziwiłła, a następnie do Karola Stanisława zwanego „Panie Kochanku" i na końcu do jego bratanka Dominika. Ten odsprzedaje zamek rodzinie Tyszkiewiczów.
Na zamku w Birżach doszło do spotkania króla Polski Augusta II Mocnego i cara Rosji Piotra Wielkiego, a wydarzyło się to w 1701 roku. Następne lata – to powolny schyłek świetności zamku, wojna ze Szwecją, zwana północną, ostatecznie przyczyniła się do jego upadku.
Od 1811 roku nowymi właścicielami zamku i dóbr ziemskich zostaje rodzina Tyszkiewiczów. Nie starają się odbudować zniszczonego i niezamieszkałego od wieku zamku, lecz wznoszą nowy pałac po przeciwległej stronie jeziora Szyrwany, na tzw. Ostrowiu.
W początku lat 70-tych XX wieku postanowiono odbudować okazałą do tej pory ruinę według starych planów. Zakończenie prac przypadło na koniec lat 80-tych XX. Całość otacza piękny park z alejami lipowymi, kasztanowymi czy dębowymi. Znajdują się w nim także pozostałości dawnych fos i bastionów.


Portrety Radziwiłłów: http://www.birzumuziejus.lt/lt/birzu-radvilu-portretai/map/