Synagoga Choralna

Nad frontonem wileńskiej Synagogi Choralnej są umieszczone tablice z dziesięciorgiem przykazań. Jest to jedyna świątynia żydowska, zachowana z ponad stu przedwojennych świątyń judaizmu w Wilnie. W dobie obecnej w soboty w synagodze zbiera się nieduża ilość żydów wileńskich.

Wielka Synagoga, która znajdowała się przy ulicy Żydowskiej (Žydų g.) mogła pomieścić ok. 5 tys. osób. Została zniszczona podczas II Wojny Światowej. Obecnie na miejscu Wielkiej Synagogi jest przedszkole.

Pomnik Cemacha Szabada

Przy skwerze na Rudnickiej tak po prostu na chodniku jest nietypowa rzeźba z brązu, przedstawiająca doktora Cemacha Szabada. Jak zwykły przechodzień serdecznie rozmawia z dziewczynką, która trzyma kota. Ta nietradycyjna rzeźba jest swoistym pokłonem współczesnego społeczeństwa zwykłej ludzkiej dobroci i pozytywnie wykorzystanym możliwościom lekarza.

Dzielnica żydowska – Getto wileńskie

Pierwsi Żydzi zaczęli osiedlach się w murach Wilna w XVI wieku. Musieli wówczas uzyskać indywidualne pozwolenie króla. W 1551 roku dwóch Żydów otrzymało od Zygmunta Augusta pozwolenie na zamieszkanie w Wilnie i zajęcie się handlem. Pierwsze informacje o zorganizowanej społeczności pochodzą z 1568 roku. W połowie XVII wieku liczba ludności żydowskiej zamieszkałej w Wilnie wynosiła co najmniej 3 tys., tyle Żydów uciekło bowiem przed najazdem Moskali w 1655 roku.

W 1690 roku w obrębie murów miejskich mieszkało 227 rodzin żydowskich, zbliżona liczba żyła natomiast poza murami, w jurydykach magnackich.
W spisie z 1897roku odnotowano 63 831 wyznawców judaizmu, którzy stanowili 41% mieszkańców.

Podczas I wojny światowej liczba ludności Wilna zmniejszyła się. Spis dokonany przez Niemców w 1916 r. wykazał, że mieszkało tutaj 53,7% Polaków, 41,5% Żydów, 2% Litwinów, 1,5% Rosjan, 0,5% Białorusinów, 0,5% Niemców i 0,1% osób innych narodowości. Łączna liczba ludności wyniosła wówczas 138 794.

W latach 1941-1944 większość wileńskich Żydów została wymordowana przez hitlerowców. Pośród osób zabitych w Ponarach było ponad 60 tys. Żydów z Wilna. Po wojnie do miasta wróciło zaledwie 6 tys. osób, część z nich wyjechała do Polski, Izraela lub USA. Według spisu z 1951r. Żydzi w liczbie 5.5 tys. stanowili tylko 3% wilnian. Obecna populacja Żydów w Wilnie jest podobna.

W średniowieczu dzielnica Żydów wileńskich znajdowała się na zachód od ulicy Wielkiej i sięgała ulic Dominikańskiej oraz Niemieckiej. Później przekroczyła ulicę Niemiecką aż do Zawalnej. Dzielnica, gdzie mieszkali Żydzi, obecnie stanowi piękny akcent Starówki Wileńskiej. Zwiedzający chętnie spacerują wąskimi uliczkami getta, podziwiając zaułki, kamienice, maleńkie kawiarenki i butiki.